يادداشت پايگاه خبري تحليلي پيرغار؛

 وادث مصر در روزهاي اخير بيانگراعمال اراده اکثريت ملت مصر در پوست اندازي دولت بوده است ،لذا با دستگيري محمد مرسي و بازداشت برخي از سران جنبش اخوان المسلمين حيات سياسي اين جنبش در مصر و در کشورهاي ديگر دچار تنزل شديدي گرديده است و احتمال مي رود تا سال هاي متمادي اين جنبش نتواند در نقش آفريني سياسي در کشور هاي اسلامي به توفيق قابل توجهي دست يابد،اما به راستي چرا مردم مصر بزرگترين جريان اسلام گراي خود را اينگونه به زير کشيدند؟

به راستي جرياني که هميشه در طول تاريخ داراي مواضع ضد صهيونيستي بوده است،اما در حوادث اخير و با دستگيري سران اين جنبش، ملت مصر اعتراض قابل توجهي از خود بروز نداده است بلکه به برکناري شخص محمد مرسي و مخالفت با اين جريان سياسي تظاهرات30ميليوني را در مصر رقم زدند؟واکاوي علل برکناري مرسي و مرگ سياسي جريان اخوان المسلمين مي تواند درس هاي گوناگوني براي ذيگر جريانات سياسي معاصر در کشورهاي اسلامي به همراه داشته باشد.

اخوان ديروز

بنيانگذار اخوان المسلمين حسن البنا مي باشد و مرکز شکل گيري اين جنبش نيز مصر مي باشد اما به تدريج فعاليت هاى آن به سرتاسر دنياى عرب و فراتر از آن به بسيارى از كشورهاى مسلمان غير عرب و حتى غير مسلمان گسترش يافت.

اتخاذ مواضع آرماني و نيز ضديت با رژيم صهيونيستي از مهمترين انديشه هاي موجود در بعد فکري دراخوان المسلمين مي باشد ،ليکن امروزه چيزي به عنوان ضديت بارژيم صهيونيستي در اخوان مشاهده نمي شود و حتي مي توان گفت :اخوان المسلمين مصر با موجوديت رژيم صهيونيستي مخالفتي ندارد اما به نظر مي رسد در رابطه با سرنوشت ملت فلسطين، سياستي شبيه سعودي ها داشته و از تشکيل دو دولت اسراييلي فلسطيني حمايت مي کند. لذا اگر بين اخوان امروز در مصر با اخوان قبل از دوران حسن البناء را بررسي نمائيم بايد بگوييم سياست هاي اخوان امروز با اخوان گذشته به ميزان زيادي تغيير کرده است.

اخوان داراي تئوري دعوت است يعني جذب حدأکثري به عنوان يک راهبرد درآن به چشم مي آيد لذا

دولت اسلامى در انديش? اخوان المسلمين جز بر اساس دعوت بر پا نمى ‏شود. دولت اسلامى دولت رسالت است نه تشکيلات مديريت و نه حکومت ماده جامدِ گنگ بى‏روح. دعوت نيز جز در سايه نهاد حمايت کننده‏اى که حفظ و ترويج و تبليغ و تقويتش کند پا بر جا نمى‏شود.[1]

جنبش اخوان المسلمين و شخص البنا در مبناي حکومت معتقد است:«حکومت در اسلام مبتنى بر قواعد شناخته شده و صريحى است که همان شاکله اساسى نظام حکومت اسلامى است... اين حکومت مبتنى بر مسؤوليت حاکم و وحدت امت و احترام اراده آن است و ديگر پس از اين، اسامى و اشکال اعتبارى ندارند»[2] لذا اين جنبش ذاتا حکومت هاي ديکتاتوري را بر نمي تابد زيرا مياني اين نوع حکومت ها با مباني ديني اسلام در تضاد مي باشد.

ستون دوم حکومت اسلامى از نظر البنا، «وحدت امت» است. وى معتقد است:امت اسلامى واحد است، زيرا برادريکه اسلام دل‏ها را بر آن گرد آورده، اصلى از اصول ايمان است که ايمان جز بدان کامل و جز به وجود آن محقق نخواهد بود و اين مانع آزادى رأى و نظر و بذل خيرخواهى از صغير به کبير و از کبير به صغير نيست. اين همان چيزى است که در عرف اسلام با عنوان خيرخواهى (نصيحت) و امر به معروف و نهى از منکر شناخته شده است.[3]لذا در اين تئوري نيز وحدت امت اسلامي به عينه به چشم ميخورد لذا وى مى‏خواهد بين واحد امت و امکان اختلاف بر سر فروع جمع کند،او در ضرورت وحدت ميان مسلمانان، آمريکا را به «نفاق و نيرنگ» حتى در چارچوب سازمان ملل متصف کرد.[4] وى سازمان ملل را نيز شورايى دروغين مى‏دانست که بهتر بود نام خود را سازمان حکومت‏هاى مختلف (اختلاف دار) بنامد؛ اما شوراى ملل متحد حقيقى آن است که هدف بلندى به آن وحدت بخشيده و آرمان بزرگ مشترکى آنان را گردهم آورده باشد.[5]لذا ضرورت حفظ وحدت اسلامي و ضرورت ضديت با استکبار از مهمترين مباني نظريه هاي رهبران ديروز اخوان مي باشد.

اخوان امروز

در بررسي انديشه هاي اخوان المسلمين در سال هاي اخير بايد به مواضع يک سال اخير آنها در عمل و در ميدان سياست اشاره نمود تا مشخص گردد که آيا محمد مرسي به عنوان نماينده اين جنبش در بالاترين عرصه اجرائي کشور توانست اصول بنيادين اين جنبش را اجراء نمايد يا خير؟

[1]حسن البنا، مجموعة الرسائل، ص 120.

[2]حسن البنا، مجموعة الرسائل، ص 234.

[3]الفکر السياسى للامام حسن البنا، ص 314.

[4]براى تفصيل بيشتر ر.ک: حسن البنا، «اصول الاسلام کنظام اجتماعى»، مجله الشهاب، ش 3 (ژانويه 1948

[5]حسن البنا، روزنامه اخوان المسلمين، ش 454 (24 اکتبر 1947) ص 2.

منبع:بلاغ